Start-upy w obliczu wyzwań klimatycznych

Zmiana, której tak bardzo potrzebujemy w biznesie w kontekście wyzwań klimatycznych zaczyna odbywać się na dwóch poziomach. Pierwszy to obszar rosnących zakazów, ograniczeń i regulacji - to domena i odpowiedzialność administracji, rządów, ale też marzy nam się, żeby odbywało się to przy aktywnej współpracy dużych firm i korporacji. Z drugiej strony zmiana następuje (lub nastąpi) poprzez wypieranie przestarzałych rozwiązań, technologii czy usług nowymi, lepszymi, bardziej efektywnymi. W tym obszarze tkwi właśnie największy potencjał startupów, które ze swojej definicji wprowadzają element nowości, zwinności, innowacji. Przy dobrze zdefiniowanym problemie (w ciągłej bliskości z potrzebami odbiorcy), w połączeniu z technologią, dążą do wdrożenia rozwiązania na dużą skalę. Co jednak wyróżnia startupy pozytywnego wpływu? Odważne definiowanie swojej misji w powiązaniu z wyzwaniami społecznymi i klimatycznymi, gotowość do walki o zmianę zastanych warunków i reguł. To oznacza wyżej postawioną poprzeczkę, więcej elementów do uwzględnienia, chociażby pod postacią większej ilości interesariuszy i ich potrzeb. Wyzwanie się komplikuje, konfrontujemy się z problemami systemowymi.

Design Council - instytut rządowy w Wielkiej Brytanii promujący myślenie projektowe opracował niedawno zmienioną wersję metody projektowej "double diamond" - znana środowisku startupowemu bardziej jako Design Thinking - by ta uwzględniała właśnie kontekst pilnego dążenia do neutralności klimatycznej. Zmodyfikowany framework pod nazwą "The Systemic design framework" podpowiada nam 6 zasad, którymi warto się kierować jeśli chcemy, żeby nasze rozwiązanie adresowało zmianę systemową:

1/ Orientacja na człowieka i planetę - skupienie się na wspólnych korzyściach wszelkich istot żywych. Już nie tylko potrzeby indywidualnego odbiorcy są istotne, ale również przyjrzenie się na etapie eksploracji powiązaniom w ramach ekosystemów.

2/ Zooming in and out - myślmy o naszym rozwiązaniu w skali mikro i makro, od strony punktowego problemu do spojrzenia na cały wpływ branży, od spojrzenia indywidualnego poprzez systemowe - szczególnie poszerzamy etap empatii o to podejście.

3/ Testowanie i próbowanie rozwiązań - zamiast długich procesów, cenne jest szybkie sprawdzanie "czy to działa", odkrycie jakie inne aspekty wyzwania proces testowania przed nami odsłania, które warto uwzględnić.

4/ Projektowanie ceniące różnorodność - zaproszenie różnych, też marginalizowanych perspektyw, stworzenie bezpiecznej przestrzeni oraz języka na spotkanie się różnych optyk.

5/ Współpraca i łączenie - patrzenie na swój projekt jako element szerszego ruchu w kierunku zmiany, szukanie partnerstw - nawet tych najmniej oczywistych (dostawca, konkurent, gmina, organizacje NGO?)

6/ Regeneracja i krążenie wartości - skupienie na istniejących zasobach - fizycznych i społecznych - uwzględnienie tego jak możemy ich użyć ponownie, zwiększyć ich wartość.

Takie podejście to z jednej strony wyzwanie, a z drugiej ekscytująca możliwość budowy nowej narracji, która przekierowuje nas od rywalizacji w kierunku współpracy, od wyłączności do współdzielenia, od szybkiego zysku do tworzenia wartości wspólnej. Zachęcam do tego, żeby wewnętrznie w zespole przeprowadzić ćwiczenie strategiczne na wizualizację pozytywnej wizję tego jaką przyszłość chcemy stworzyć naszym rozwiązaniem - zachęcam do dużego poziomu konkretów. Daje to pozytywną motywację i energię do działania oraz klaruje wizję. Można też posiłkować się taką optymistyczną wizją z książki "Przyszłość zależy od nas - przewodnik po kryzysie klimatycznym dla niepoprawnych optymistów" napisaną przez Christianę Figueres i Toma Havett-Carnac, którzy nawołują do radykalnego optymizmu, który pomaga wyjść z niemocy działania. Tej właśnie mocy do działania gratuluję i życzę na kolejne lata tegorocznym startupom pozytywnego wpływu.

Agata Miryn-Sienkiewicz

Entuzjastka i edukatorka w obszarze zrównoważonego biznesu i rozwoju. Założycielka firmy edukacyjno-szkoleniowej Next Good Thing promującej wdrażanie modeli Gospodarki Obiegu Zamkniętego z wykorzystaniem kreatywnych metod pracy. Certyfikowany moderator metody Design Thinking oraz członkini zespołu DT Dream Team przy Design Thinking Institute.
Inicjatorka i koordynatorka raportu "Odpady od nowa - jak radzimy sobie ze śmieciami
i nieużywanymi rzeczami w naszych domach". Z wieloletnim doświadczeniem w marketingu agencyjnym (Agencja K2). W chwili obecnej współtworzy kurs o projektowaniu cyrkularnym dla studiów magisterskich Wydziału Wzornictwa ASP w Warszawie.